Η Αλήθεια για τον «Εραστή» και τον «Ερωμένο» στην Αρχαία Ελλάδα.
Είμαι η Ανθή Σουβατζόγλου και σήμερα θα σας μιλήσω για το πώς αντιμετωπιζόταν η ομοφυλοφιλία στην αρχαία Ελλάδα και τι ακριβώς σήμαινε η σχέση ανάμεσα στον «εραστή» και τον «ερωμένο». Μέσα από ιστορικές πηγές και νόμους της εποχής θα δούμε ότι η κοινωνία ήταν ιδιαίτερα αυστηρή, ενώ ο ρόλος του «εραστή» δεν είχε καμία ερωτική διάσταση, αλλά ήταν καθαρά παιδαγωγικός, σαν μέντορας ή προστάτης που βοηθούσε τον νέο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του.
Στην Ελλάδα των τελευταίων χρόνων υπάρχει ενδιαφέρον για την πραγματική εικόνα της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας και τις αξίες της. Πολλοί μελετητές προσπαθούν να ξεκαθαρίσουν παρεξηγήσεις γύρω από τα ήθη των προγόνων μας και ειδικά γύρω από το θέμα της ομοφυλοφιλίας. Παρά τις σύγχρονες αντιλήψεις, τα στοιχεία δείχνουν ότι στην αρχαία Ελλάδα η ομοφυλοφιλία δεν ήταν κοινωνικά αποδεκτή και δεν γινόταν ανεκτή από τη νομοθεσία.
Μεγάλο μέρος της σύγχρονης παρεξήγησης προέρχεται από την κακή ερμηνεία των λέξεων «εραστής» και «ερώμενος» στα αρχαία κείμενα. Εκεί οι λέξεις αυτές δεν σήμαιναν ζευγάρι, αλλά χρησιμοποιούνταν για να περιγράψουν μια παιδαγωγική σχέση. Ο «εραστής» ήταν ο μέντορας, ο δάσκαλος, ο άνθρωπος που αναλάμβανε την ηθική διαμόρφωση του νεότερου. Αντικαθιστώντας τη λέξη με το «διδάσκαλος», βρισκόμαστε πιο κοντά στην αρχική σημασία. Ο ίδιος ο Πλάτωνας χρησιμοποιεί τη φράση «παιδεραστείν ορθώς» όχι με την σημερινή της έννοια, αλλά με τη σημασία «διδάσκω σωστά έναν νέο άνθρωπο».
Ακόμη και συγγραφείς όπως ο Αίσωπος χρησιμοποιούν λέξεις όπως «κίναιδος» με την έννοια του ανθρώπου που προσβάλλει την αιδώ, την αξιοπρέπεια της κοινωνίας ,δείχνοντας ότι τέτοιες συμπεριφορές καταδικάζονταν. Επιπλέον, υπήρχαν σαφείς νομικές συνέπειες: όποιος θεωρούνταν ότι είχε τέτοιου είδους συμπεριφορά δεν μπορούσε να γίνει άρχοντας, ούτε ιερέας, ούτε να έχει σημαντικό ρόλο στη δημόσια ζωή. Αποκλειόταν από τελετές, από δημόσιες θέσεις και από πολιτικά δικαιώματα, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις προβλεπόταν και πολύ βαριά ποινή, ακόμη και θανατική, ανάλογα με τον νόμο της κάθε πόλης.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Σπάρτης, όπου ο νομοθέτης Λυκούργος τόνιζε ότι ο δεσμός ανάμεσα σε έναν μεγαλύτερο και έναν νεότερο επιτρεπόταν μόνο όταν είχε καθαρά ηθικό και παιδαγωγικό σκοπό. Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι η σχέση έπρεπε να βασίζεται σε ψυχική αρετή και όχι σε οποιοδήποτε άλλο κίνητρο, ενώ όποιος επιχειρούσε να εκμεταλλευτεί έναν νέο άνθρωπο στερούνταν πολιτικών δικαιωμάτων. Τέλος, στα έργα του Πλάτωνα βρίσκουμε ξεκάθαρη θέση: ζητά την πλήρη απαγόρευση κάθε μορφής τέτοιας σχέσης, θεωρώντας την αντίθετη με την τάξη της πόλης.
Έτσι, τα αρχαία κείμενα —από τους μύθους του Αισώπου μέχρι τον Πλάτωνα, τον Πλούταρχο και τις λακωνικές διατάξεις του Λυκούργου— δείχνουν ότι η ομοφυλοφιλία δεν ήταν αποδεκτή στην αρχαία Ελλάδα. Ο «εραστής» δεν ήταν σύντροφος, αλλά καθοδηγητής, μέντορας και πρότυπο. Η κοινωνία έδινε μεγάλη σημασία στην ηθική διαμόρφωση των νέων και προστάτευε αυστηρά αυτόν τον θεσμό, ενώ οποιαδήποτε παρέκκλιση θεωρούταν σοβαρό παράπτωμα.
Η Αλήθεια για τον «Εραστή» και τον «Ερωμένο» στην Αρχαία Ελλάδα
🎧 Άνοιξέ το στο Spotify@anthisouvatzoglou ολόκληρο το άρθρο στο μπλογκ μου psychoanalyseto link in bio 🔗 #αρθραγιατηνψυχαναλυση #φιλοσοφια #ανθησουβατζογλου #ψυχαναλυση #πλατωνας ♬ 오리지널 사운드 - Soul Flying Star
