Ανθή Σουβατζόγλου – Ψυχανάλυση, Ψυχολογία & Αυτογνωσία-psychoanalyseto

  Είμαι η Ανθή Σουβατζόγλου και σήμερα θα σας μιλήσω για τη σχέση που έχει το πώς μας βλέπουν εκείνοι που μας γέννησαν και με το  πώς μαθαίνουμε να βλέπουμε εμείς τον εαυτό μας. Από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ζωής μας, πριν ακόμα μπορέσουμε να μιλήσουμε, καθρεφτιζόμαστε στα μάτια της οικογένειάς μας. Στο βλέμμα της μητέρας, του πατέρα, των ανθρώπων που μας φροντίζουν. Από εκεί μαθαίνουμε ποιοι είμαστε. Αν το βλέμμα αυτό είναι ζεστό, αποδοτικό, γεμάτο τρυφερότητα, τότε μεγαλώνουμε με την αίσθηση ότι αξίζουμε, ότι είμαστε άξιοι αγάπης απλώς και μόνο επειδή υπάρχουμε. Αν όμως το βλέμμα αυτό είναι επικριτικό, ψυχρό ή γεμάτο απογοήτευση, τότε μέσα μας χτίζεται σιγά σιγά μια άλλη φωνή – μια φωνή που μας ψιθυρίζει ότι κάτι δεν πάει καλά μ’ εμάς. Αν η οικογένεια μάς βλέπει «παχείς», θα νιώθουμε πάντα παχείς. Αν μας βλέπει «άσχημους», θα κουβαλάμε για χρόνια αυτή την ασχήμια σαν ταυτότητα. Αν μας βλέπει «λίγους», θα δυσκολευτούμε να πιστέψουμε ότι μπορούμε να είμαστε αρκετοί, ακόμη κι ...

  Είμαι η Ανθή Σουβατζόγλου και σήμερα θα σας μιλήσω για κάτι που όλοι γνωρίζουμε. Την αποτυχία μετά από πολλή προσπάθεια. Υπάρχουν φορές που, ενώ έχουμε προχωρήσει, έχουμε χτίσει, έχουμε καταφέρει πολλά, ξαφνικά μέσα σε μια στιγμή όλα μοιάζουν να γκρεμίζονται. Είναι οι στιγμές που "ρίχνουμε το γάλα". Όχι το πραγματικό, αλλά το συμβολικό. Το γάλα που κουβαλούσαμε προσεκτικά, με κόπο, με περηφάνια, με πίστη πως θα φτάσουμε μέχρι το τέλος χωρίς απώλειες. Κι όμως, το ποτήρι γλιστράει απ’ τα χέρια μας, και μένουμε να κοιτάμε κάτω, απογοητευμένοι, θυμωμένοι ίσως, με μια φράση να αντηχεί μέσα μας: "Μα πώς; Αφού τα είχα καταφέρει…" Κι όμως, αυτές οι στιγμές έχουν μια βαθύτερη σημασία. Δεν είναι πισωγύρισμα, είναι υπενθύμιση της ανθρώπινης φύσης. Είναι η πραγματικότητα που έρχεται να μας πει πως η τελειότητα δεν είναι προορισμός, αλλά ψευδαίσθηση. Ότι η πρόοδος δεν είναι γραμμή ευθεία, είναι κύκλος, είναι σπειροειδής, είναι ένα συνεχές πήγαινε και έλα ανάμεσα στο "κατά...

 Είμαι η Ανθή Σουβατζόγλου και σήμερα θα σας μιλήσω για ένα θέμα που αγγίζει σχεδόν κάθε άνθρωπο που έχει αναλάβει τον ρόλο του γονιού, τους φόβους των γονιών. Πίσω από κάθε φροντίδα, πίσω από κάθε "πρόσεχε", "ντύσου καλά", "μην αργήσεις", κρύβεται μια αγωνία, μια εσωτερική ταραχή που συνδέεται όχι μόνο με το παρόν του παιδιού, αλλά με ολόκληρη τη συναισθηματική ιστορία του ίδιου του γονιού.Ο γονιός δεν φοβάται απλώς για το παιδί του· φοβάται μέσα από αυτό. Και αυτό ακριβώς είναι το σημείο όπου η ψυχανάλυση μπορεί να φωτίσει με διαύγεια ό,τι παραμένει συχνά ασυνείδητο.   Για να καταλάβουμε όμως πόσο βαθιά είναι η ρίζα του γονεϊκού φόβου, πρέπει να σκεφτούμε πως ο φόβος αποτελεί ένα από τα πρώτα συναισθήματα που βιώνει ο άνθρωπος ήδη από τη βρεφική ηλικία. Ο γονιός, κουβαλώντας τα δικά του πρώιμα βιώματα ανασφάλειας, τα μεταφέρει ,συχνά ασυνείδητα, στη σχέση του με το παιδί. Έτσι, ο φόβος μήπως το παιδί πονέσει, αποτύχει, απορριφθεί ή υποφέρει, δεν είναι μό...

  Είμαι η Ανθή Σουβατζόγλου και σήμερα θα αναλύσουμε ένα από τα πιο γνωστά και συχνά παρεξηγημένα θέματα της ψυχαναλυτικής θεωρίας: το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα. Ο όρος, όπως γνωρίζουμε, προέρχεται από τον μύθο του Οιδίποδα , του άνδρα που, χωρίς να το γνωρίζει, σκότωσε τον πατέρα του και παντρεύτηκε τη μητέρα του. Ο Σίγκμουντ Φρόυντ χρησιμοποίησε αυτόν τον μύθο για να περιγράψει ένα κρίσιμο στάδιο της ψυχικής ανάπτυξης του παιδιού. Σύμφωνα με τον Φρόιντ, το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα εμφανίζεται κατά το φαλλικό στάδιο της ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης, δηλαδή περίπου από το τρίτο έως το έκτο έτος της ζωής. Είναι η περίοδος όπου το παιδί αρχίζει να ανακαλύπτει τη διαφορά των φύλων και να οργανώνει τις πρώτες του ασυνείδητες επιθυμίες και συγκρούσεις γύρω από τη σχέση του με τους γονείς του. Στο αγόρι, αυτή η φάση εκδηλώνεται με ασυνείδητη επιθυμία για τη μητέρα και ανταγωνιστικά συναισθήματα προς τον πατέρα, τον οποίο βιώνει ως αντίπαλο για την αγάπη της. Το άγχος που προκαλεί η φαντασιακή απειλή...

Είμαι η Ανθή Σουβατζόγλου και  σήμερα θα ήθελα να μιλήσουμε για κάτι που όλοι, λίγο ή πολύ, έχουμε συναντήσει στη ζωή μας...το τραύμα .Και όταν λέμε τραύμα, δεν εννοούμε μόνο ένα δύσκολο ή βίαιο γεγονός. Το τραύμα είναι κάτι πιο βαθύ,είναι μια εμπειρία που ξεπερνά τις δυνάμεις μας να την αντέξουμε και να την επεξεργαστούμε εκείνη τη στιγμή. Μένει μέσα μας σαν ένα αποτύπωμα που δεν κλείνει, και συχνά επιστρέφει, όχι μόνο με αναμνήσεις αλλά και με συμπτώματα, φόβους ή δυσκολίες στις σχέσεις μας. Ο Freud , ο πατέρας της ψυχανάλυσης, μίλησε για το τραύμα ως μια "υπερχείλιση διέγερσης". Ένα γεγονός δηλαδή τόσο έντονο που το Εγώ μας δεν προλαβαίνει να το διαχειριστεί. Αυτό που δεν μπορεί να επεξεργαστεί, επιστρέφει με τη μορφή επαναλήψεων στα όνειρα, στις φοβίες, στη συμπεριφορά μας. Με άλλα λόγια, το τραύμα δεν ανήκει μόνο στο παρελθόν αλλά ζει στο παρόν μαζί μας. Από την άλλη Ο Ferenczi , ένας από τους  συνεργάτες του Freud, πρόσθεσε μια πολύ ουσιαστική διάσταση σε αυτή την ερμην...

Είμαι η Ανθή Σουβατζόγλου και σήμερα θα σου μιλήσω για μια ζήλεια λίγο διαφορετική κάνοντας σου ένα νοητικό πείραμα. Φαντάσου , ότι είσαι σε μια όμορφη σχέση. Όλα πάνε καλά… αλλά ξαφνικά, χωρίς προειδοποίηση, το μυαλό σου αρχίζει να ταξιδεύει όχι στο παρόν, όχι στο μέλλον… αλλά στο παρελθόν. Στο παρελθόν του/της συντρόφου σου. Σκέφτεσαι τις/τους πρώην του/της, τις εμπειρίες του/της, τις στιγμές που είχε πριν από εσένα. Και αυτές οι σκέψεις γυρίζουν ξανά και ξανά, σαν χαλασμένος δίσκος. Αυτό ακριβώς είναι η αναδρομική ζήλια. Δεν υπάρχει απειλή τώρα. Δεν υπάρχει κάτι που να σε απειλεί στην πραγματικότητα. Κι όμως, μέσα σου ξεσπάει καταιγίδα. «Μήπως ήταν  καλύτερη/ος από μένα; Γιατί το έκανε αυτό τότε; Μήπως δεν είμαι αρκετή/ός;» Αυτές οι ερωτήσεις δεν έχουν ποτέ σωστή απάντηση  κι όμως, σε κρατάνε αιχμάλωτη/ο. Η ψυχολογία μπορεί να σου δώσει εξηγήσεις. Οι γνωστικοί ψυχολόγοι θα σου πουν ότι είναι απλώς δυσλειτουργικές σκέψεις που σε σπρώχνουν να συγκρίνεσαι. Η βιολογία θα σου δε...

  Είμαι η Ανθή Σουβατζόγλου και σήμερα θα σας μιλήσω για το αίσθημα μειονεξίας, αυτό που συχνά αποκαλούμε και «κόμπλεξ». Όλοι οι άνθρωποι, κάποια στιγμή στη ζωή τους, έχουν νιώσει ότι δεν είναι αρκετοί. Ότι δεν είναι τόσο ικανοί, τόσο όμορφοι ή τόσο πετυχημένοι όσο οι άλλοι γύρω τους. Αυτό είναι το αίσθημα μειονεξίας. Μπορεί να έχει βάση σε πραγματικές δυσκολίες – για παράδειγμα, ένα παιδί που δεν τα καταφέρνει τόσο καλά στα μαθήματα – αλλά μπορεί να είναι και εντελώς υποκειμενικό, μια αίσθηση που πηγάζει από συγκρίσεις και από αυστηρές εσωτερικές φωνές. Ο Άλφρεντ Άντλερ, ένας από τους σημαντικούς ψυχολόγους του 20ού αιώνα, υποστήριξε ότι όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται με ένα τέτοιο αίσθημα. Στην παιδική ηλικία νιώθουμε μικροί και αδύναμοι μέσα σε έναν κόσμο ενηλίκων. Το κρίσιμο, είπε, δεν είναι αν θα βιώσουμε μειονεξία – γιατί αυτό είναι αναπόφευκτο. Το κρίσιμο είναι πώς θα αντιδράσουμε: θα την αφήσουμε να μας καθηλώσει ή θα την χρησιμοποιήσουμε ως δύναμη για εξέλιξη; Ο Σίγκμουντ Φρ...

Είμαι η Ανθή Σουβατζόγλου και σήμερα θα σας μιλήσω για μια ψυχική κατάσταση που συχνά παρεξηγείται. Μια ψυχική κατάσταση που δεν είναι απλώς μια κακή διάθεση ή μια περίοδος στεναχώριας που θα περάσει, αλλά είναι κάτι βαθύτερο, μια εμπειρία που μπορεί να αδειάσει τη χαρά, να στερήσει από τον άνθρωπο το νόημα της καθημερινότητας και να τον κάνει να νιώθει αποκομμένος από τον εαυτό του και τους γύρω του. Θα σας μιλήσω για την κατάθλιψη.   Πολλοί άνθρωποι εκείνη την περίοδο της ζωής τους αισθάνονται ότι φταίνε, ότι είναι αδύναμοι ή ότι δεν προσπαθούν αρκετά· όμως η αλήθεια είναι πως η κατάθλιψη δεν είναι ούτε αδυναμία ούτε επιλογή. Είναι ένα σήμα ότι η ψυχή κουβαλάει βάρος που δεν έχει καταφέρει να εκφραστεί ή να βρει διέξοδο. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι πολλά και διαφορετικά. Κάποιος μπορεί να νιώθει κενός, άλλος να μην έχει πια χαρά ούτε για πράγματα που αγαπούσε. Συχνά υπάρχει κόπωση, δυσκολία στον ύπνο, αλλαγές στην όρεξη, δυσκολία συγκέντρωσης, αλλά και έντονη αυτομομφή, εν...

Είμαι η Ανθή Σουβατζόγλου και σήμερα θα σας μιλήσω για τον τρόπο που έχει το μυαλό μας να μας προστατεύει, όταν νιώθει ότι απειλούμαστε.  Όταν βρισκόμαστε μπροστά σε δυσκολίες, το μυαλό μας έχει έναν δικό του τρόπο να μας προστατεύει. Δεν αφήνει πάντα τα συναισθήματα να εμφανιστούν καθαρά· συχνά τα μεταμφιέζει. Αυτές οι «μεταμφιέσεις» είναι οι λεγόμενοι μηχανισμοί άμυνας, ασυνείδητες στρατηγικές που μας γλιτώνουν από τον πόνο ή το άγχος, έστω και προσωρινά. Κάποιες φορές, οι άμυνες μοιάζουν με κοντινούς, αλλά όχι τόσο αξιόπιστους φίλους. Η άρνηση μας ψιθυρίζει ότι «τίποτα δεν συμβαίνει», ενώ η προβολή μας κάνει να φορτώνουμε στους άλλους τα δικά μας συναισθήματα. Η μετατόπιση κατευθύνει τον θυμό μας σε λάθος πρόσωπα, ενώ η καταπίεση θάβει μέσα μας μνήμες που πονάνε. Όλα αυτά δίνουν μια στιγμιαία ανακούφιση, αλλά σπάνια οδηγούν σε λύση. Υπάρχουν όμως κι άλλες άμυνες, πιο ώριμες, που λειτουργούν σαν γέφυρες και όχι σαν τοίχοι. Η μετουσίωση μετατρέπει τον θυμό ή την ένταση σε δημιουργ...

  Είμαι η Ανθή Σουβατζόγλου και σήμερα θα σας μιλήσω για κάτι που όλοι γνωρίζουμε: την πτώση και το πώς ξανασηκωνόμαστε. Η πτώση δεν είναι ποτέ απλή. Δεν είναι μόνο το σώμα που γονατίζει, ούτε μόνο η στιγμή που σκοντάφτουμε. Είναι και η πτώση της ψυχής: τότε που κάτι μέσα μας ραγίζει, τότε που χάνονται οι βεβαιότητες και νιώθουμε ξαφνικά ευάλωτοι. Όταν πέφτουμε, συναντάμε την αδυναμία μας. Νιώθουμε τον πόνο, τον φόβο, την απώλεια. Εκείνη τη στιγμή, το ερώτημα δεν είναι «γιατί έπεσα;», αλλά «πώς θα βρω τον τρόπο να ξανασηκωθώ;». Και το ξανασηκώνομαι δεν είναι απλή κίνηση. Δεν είναι μια βιαστική επιστροφή στην προηγούμενη κατάσταση. Είναι μια διαδικασία εσωτερική· μια συνάντηση με το τραύμα, μια αναμέτρηση με τις πιο κρυφές μας πλευρές. Η ψυχανάλυση μας δείχνει ότι η πτώση μάς φέρνει κοντά στο ασυνείδητο: εκεί που κατοικούν οι φόβοι, οι ελλείψεις, τα απωθημένα. Αν τα αναγνωρίσουμε, αν τα ακούσουμε, τότε μπορούμε να βρούμε το σθένος να σταθούμε ξανά. Κάθε φορά που ξανασηκωνόμαστε, δεν...

  Είμαι η Ανθή Σουβατζόγλου και σήμερα θα σας μιλήσω για τις συναισθηματικές προκλήσεις των Ελλήνων του εξωτερικού και πώς η ψυχανάλυση μπορεί να τους στηρίξει. Η εμπειρία της μετανάστευσης συνοδεύεται από σημαντικές προκλήσεις στην ψυχική υγεία και τη συναισθηματική ισορροπία. Οι Έλληνες που ζουν μακριά από την πατρίδα τους αντιμετωπίζουν συχνά αίσθημα μοναξιάς, αποξένωσης και αβεβαιότητας, λόγω της απομάκρυνσης από το οικείο περιβάλλον, την οικογένεια και το κοινωνικό τους δίκτυο. Η προσαρμογή σε μια νέα κουλτούρα, γλώσσα και κοινωνικές συνθήκες ενδέχεται να δημιουργήσει έντονο άγχος και ανασφάλεια. Ωστόσο, η διατήρηση της ελληνικής ταυτότητας και η σύνδεση με την κοινότητα των Ελλήνων στο εξωτερικό προσφέρουν σημαντική υποστήριξη και αίσθημα ασφάλειας. Οι σύγχρονες τεχνολογίες, όπως οι βιντεοκλήσεις, βοηθούν στη διατήρηση στενών δεσμών με τους αγαπημένους, μειώνοντας το αίσθημα απομόνωσης. Σε αυτό το πλαίσιο, η ψυχανάλυση αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για την ενδυνάμωση της ψυχικής...

  Είμαι η Ανθή Σουβατζόγλου και σήμερα θα προσπαθήσω να σας εξηγήσω τη σύνδεση που υπάρχει ανάμεσα σε δύο λέξεις που χρησιμοποιούμε πολύ τον τελευταίο καιρό. Η λέξη αυτοπεποίθηση προέρχεται από το «αυτός» και το «πεποίθηση», που σημαίνει πίστη στον εαυτό μου. Η λέξη αυτογνωσία έρχεται από το «αυτός» και το «γνῶσις», δηλαδή γνώση του εαυτού μου. Όπως εξηγεί ο Γ. Μπαμπινιώτης, πρόκειται για δύο βαθιά συνδεδεμένες έννοιες που ξεκινούν από τον ίδιο μας τον εαυτό. Η αυτογνωσία είναι η ρίζα. Είναι το θάρρος να κοιτάξεις μέσα σου και να ρωτήσεις:«Ποια είμαι; Τι νιώθω; Τι φοβάμαι; Τι με κάνει να χαμογελώ;». Όταν γνωρίζεις καλά τον εαυτό σου —τα δυνατά και τα αδύναμα σημεία σου— τότε πατάς γερά στη γη. Δεν ξεγελιέσαι από ψεύτικες εικόνες ούτε σε μπερδεύουν οι φωνές των άλλων. Η αυτοπεποίθηση είναι ο καρπός αυτής της γνώσης. Είναι η εσωτερική σου φωνή που λέει:«Ξέρω ποια είμαι, γι’ αυτό και μπορώ». Η αυτοπεποίθηση δεν σημαίνει ότι δεν φοβάμαι ποτέ. Σημαίνει ότι ξέρω πως μπορώ να τα καταφέρω ...

Είμαι η Ανθή Σουβατζόγλου και σήμερα θα προσπαθήσω να σας βάλω μέσα στο ψυχαναλυτικό δωμάτιο, σε μια φανταστική συνεδρία με έναν σπάνιο και σπουδαίο καλλιτέχνη: τον Όζι Όσμπορν. Έναν άνθρωπο που για δεκαετίες φώναζε με όλη του τη δύναμη πάνω σε σκηνές, που έγινε σύμβολο του heavy metal, που πέρασε από τον θρίαμβο στον εφιάλτη και πίσω — αλλά που ποτέ δεν άφησε πραγματικά να ακουστεί η πιο βαθιά του φωνή: αυτή που έτρεμε. Σήμερα, μέσα από μια ψυχαναλυτική οπτική, θα προσπαθήσουμε να φανταστούμε:Αν ο Όζι καθόταν σε έναν θεραπευτικό καναπέ, τι θα έλεγε; Και τι θα του απαντούσε ο αναλυτής του; Δεν θα ακούσετε εξομολογήσεις τύπου σκανδάλου, ούτε ατάκες από ροκ ντοκιμαντέρ. Θα ακούσετε έναν άνθρωπο γυμνό από μάσκες — να μιλά όχι σαν σταρ, αλλά σαν Τζον Μάικλ Όσμπορν:το παιδί από το Μπέρμιγχαμ, που τραγουδούσε επειδή δεν άντεχε να σωπαίνει. Αν είστε θαυμαστές του, ίσως τον γνωρίσετε ξανά.Κι αν παλεύετε κι εσείς με σκιές — ίσως δείτε και κάτι από τον εαυτό σας. Θεραπευτής:Καλησπέρα, Όζι. Ξεκιν...

 Είμαι η Ανθή Σουβατζόγλου και σήμερα θα προσπαθήσω να σου εξηγήσω τι μπορεί να είναι ο έρωτας. Φαντάσου πως όλα στη ζωή σου είναι καλά. Νιώθεις πλήρης, δεν σου λείπει τίποτα και νιώθεις ότι έχεις βρει την ισορροπία σου. Κι όμως, ξαφνικά, αρχίζεις να νιώθεις μια απουσία — την απουσία κάποιου που μέχρι χτες δεν ήξερες καν ότι υπάρχει. Κάποιου που έγινε σκέψη σου, αγωνία σου και χαμόγελο κάθε φορά που τον σκέφτεσαι ή βλέπεις το όνομά του στην οθόνη του κινητού σου. Ο έρωτας έχει αυτή τη δύναμη να σε βρίσκει πάντα απροετοίμαστο. Είναι σαν να τραβάνε το χαλί κάτω από τα πόδια σου και, παρά την πτώση, να χαμογελάς. Δεν έχει λογική, ούτε ασφάλεια. Είναι έντονος ενθουσιασμός, μια φλόγα φαντασίας και επιθυμίας. Είναι η στιγμή που νομίζεις πως ο άλλος είναι όλα όσα χρειάζεσαι, η αγκαλιά που γεμίζει τα κενά σου. Οι ψυχαναλυτές, λέμε πως δεν ερωτευόμαστε τον άνθρωπο που έχουμε μπροστά μας, αλλά την εικόνα που φτιάχνει το μυαλό μας. Αυτόν που μπορεί να απαλύνει μια παλιά πληγή, μια παιδική έλλ...

 Είμαι η Ανθή Σουβατζόγλου και σήμερα θα σας μιλήσω για την απουσία της μητέρας στη μυθοπλασία. Θα προσπαθήσω να κάνω μια ψυχαναλυτική ανάγνωση μέσα από τη Disney και τους υπερήρωες. Η μητέρα είναι, από τη γέννηση του παιδιού, η πρώτη μορφή φροντίδας και συναισθηματικής ασφάλειας. Δεν είναι τυχαίο ότι στη φροϋδική και μεταφροϋδική σκέψη, η μητέρα αποτελεί τον βασικό καθρέφτη του Εγώ. Ωστόσο, όταν στρέψουμε το βλέμμα μας προς τον κόσμο της μυθοπλασίας – από τις πριγκίπισσες της Disney έως τους υπερήρωες της ποπ κουλτούρας – βλέπουμε ότι αυτή η φιγούρα συστηματικά απουσιάζει. Και η απουσία αυτή δεν είναι αθώα, ούτε αφηγηματικά ουδέτερη. Είναι, στην πραγματικότητα, καθοριστική. Η Χιονάτη χάνει τη μητέρα της και μένει με μια μητριά που την απειλεί με θάνατο. Η Σταχτοπούτα το ίδιο – η βιολογική μητέρα πεθαίνει, και αντικαθίσταται από μια σαδιστική φιγούρα. Η Μικρή Γοργόνα δεν έχει καθόλου μητέρα. Ένα κορίτσι που αναζητά εναγωνίως την ταυτότητά της και την αποδοχή, παραδομένη σε μια μάγι...

 Είμαι η Ανθή Σουβατζόγλου και θέλω να σε ρωτήσω ,πόσα πράγματα έχεις να κάνεις σήμερα; Πόσες σκέψεις περνούν από το μυαλό σου κάθε ώρα; Και πόσες από αυτές έχεις προλάβει στ’ αλήθεια να καταλάβεις, να νιώσεις ή έστω να σκεφτείς λίγο παραπάνω; Ζούμε σε μια εποχή που όλα τρέχουν. Όλα συμβαίνουν γρήγορα. Ειδοποιήσεις, υποχρεώσεις, συνεχής πληροφόρηση. Από το πρωί μέχρι το βράδυ, το μυαλό μας είναι γεμάτο πληροφορίες .Κάποιες φορές, μάλιστα, είναι τόσο γεμάτο, που δεν έχουμε ούτε ένα μικρό «χώρο» να ακούσουμε τον εαυτό μας. Ο ψυχικός μας κόσμος δεν λειτουργεί με την ίδια ταχύτητα. Χρειάζεται χρόνο. Χρειάζεται σιωπή. Και κυρίως, χρειάζεται χώρο. Χώρο για να σκεφτεί, να επεξεργαστεί αυτά που νιώθουμε, αυτά που μας συμβαίνουν, αυτά που κουβαλάμε από παλιά. Όταν όμως αυτός ο εσωτερικός χώρος καταλαμβάνεται από συνεχή θόρυβο – εξωτερικό ή εσωτερικό – τότε δεν υπάρχει πια χώρος για αληθινή σκέψη ή συναίσθημα. Μόνο για αντίδραση. Κι εκεί είναι που αρχίζουμε να λειτουργούμε σαν μηχανές. ...